Ζωής σκάκι

Η ζωή είναι μια πολύπλευρη σκακιέρα, μόνο που οι αντίπαλοι δεν είναι δύο, ούτε φυσικά οι πλευρές  τέσσερεις. Το ταμπλό είναι πολύπλευρο και η επιφάνεια αχανής. Βέβαια, καθένας ξεκινά με τον ίδιο αριθμό πιονιών.

Καθένας ξεκινά δίπλα από τα πιόνια των γονιών του και όλοι ξεκινούν από το μηδέν. Το παιχνίδι αρχικά παίζεται με την καθοδήγηση και τη στρατηγική τη δική τους. Με την πάροδο του χρόνου, τα πιόνια τους, καθώς και των επίγονών τους συναντούν πιόνια άλλων ατόμων. Εννοείται πώς από τη στιγμή που μιλάμε για μια τέτοια σκακιέρα δεν μπορεί όλοι να είναι αντίπαλοι μεταξύ τους. Κάποια από τα εμφανιζόμενα πιόνια των άλλων συμμαχούν, ενώ τα υπόλοιπα στήνουν στρατηγική για να υποδαυλίσουν την υπάρχουσα κόντρα.

Το πρώτο στάδιο του παιχνιδιού είναι η εύρεση βάσης. Χρόνο με το χρόνο οι επίγονοι, έχοντας ενστερνιστεί τη στρατηγική των δικών τους, αρχίζουν και προπορεύονται μόνοι τους.  Προχωρούν με τη βοήθεια κάποιων ήδη υπαρχόντων συμμάχων και δημιουργούν νέους. Φυσικά, ο ρυθμός αύξησης των αντιπάλων δεν συμβαδίζει, επομένως ενδέχεται στην πορεία να εμφανιστούν εμπόδια ξαφνικά.

Καθένας, λοιπόν, αναζητά τη βάση του: όλοι ξεκινούν από τη γονική. Η βάση αντιπροσωπεύει το θεμέλιο της προσωπικότητας του καθενός, την κοσμοθεωρία και το ήθος, που λίγο έως πολύ επηρεάζεται από τις κινήσεις των προγόνων του. Οι στρατηγικές αντιπροσωπεύουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τους συνανθρώπους μας. Οι σύμμαχοι είναι ο κύκλος που μας στηρίζει, αν και αυτός παροδικά μεταβάλλεται.

Η βάση αυτή βρίσκεται σταδιακά: με βάσει ήδη γνωστές στρατηγικές και εξωτερικές επιρροές προσεγγίζεται και τελικά κατακτάται. Αυτή μπορεί να βρίσκεται κοντά ή όχι στη γονική. Άλλωστε, οι επιρροές ποικίλλουν και ορισμένες φορές τα πιόνια δεν καθοδηγούνται σε μεγάλο βαθμό από τα γονικά. Η διαδρομή του καθενός είναι μοναδική και συνεπώς το πού θα καταλήξει ο καθένας εξαρτάται τόσο από το με ποιους θα συμμαχήσει όσο και από την προσωπική πρωτοβουλία.

Το δεύτερο στάδιο είναι η περιπλάνηση στη σκακιέρα. Από τότε είναι που λαμβάνουν χώρα κάθε είδους φαινόμενα. Οι βάσεις έχουν κατακτηθεί, επομένως το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να πορεύεσαι προς το άπειρο, χωρίς απαραίτητα να ξέρεις που πας. Τα πιόνια των συμμάχων είναι πάντα κοντά. Βέβαια, οι συχνές συναναστροφές και οι δοσοληψίες με πιόνια αγνώστων μπορούν να φέρουν τα πάνω κάτω ανά πάσα στιγμή.

Γνωρίζεις νέους  παίκτες και σταδιακά αποκόβεσαι από κάποιους παλιούς, αυτό είναι αναπόφευκτο. Στην πορεία του παιχνιδιού μαθαίνεις ότι το μόνιμο είναι σχετικό κι έτσι αρχίζεις και κρατάς επιφυλάξεις. Σταδιακά αρχίζεις και αναζητάς το βαθύτερο νόημά του και βρίσκεις σιγά - σιγά το έναυσμα που σε κάνει και θες να συνεχίζεις να παίζεις. Αρχίζουν και δημιουργούνται στόχοι. Η επίτευξη των στόχων αποτελεί το τρίτο στάδιο του παιχνιδιού. 

Το τρίτο στάδιο του παιχνιδιού έχει να κάνει με την αυτοπραγμάτωση. Έχοντας θέσει στόχους προχωράς για να φτάσεις στο τερματικό. Εννοείται πώς τίποτα δεν είναι άσπρο και μαύρο σε αυτό το παιχνίδι. Η μετάβαση από το ένα στο άλλο στάδιο είναι ομαλή, επομένως κάποιες ενέργειες γίνονται παράλληλα με κάποιες άλλες. Προχωράς  και παράλληλα συναναστρέφεσαι άλλους, χάνεις συμμάχους και δημιουργείς άλλους, γνωρίζεις αγνώστους που γίνονται αντίπαλοι και ολοένα και πληθαίνουν. 

Οι αντίπαλοι είναι καμιά φορά ύπουλοι όποτε, πολλές φορές, χάνεις πιόνια από εκεί που δεν το περιμένεις. Η πληθώρα, ωστόσο, των επιρροών σου σού έχουν μάθει διάφορες στρατηγικές και μπορείς και προχωράς αγέρωχος. Η συναναστροφή με τους συμμάχους έχει ως αποτέλεσμα δημιουργία νέων στρατηγικών και οι γνώσεις του κάθε παίκτη διευρύνονται συνεχώς κατ’ αυτόν τον τρόπο. 

Οι γνώσεις φυσικά διευρύνονται από διάφορους φορείς. Τους συναντάς στη διαδρομή σου προς το τερματικό. Αποκομίζεις κάτι από καθέναν τους και συνεχίζεις να προχωράς με όσα πιόνια έχεις.

Δεν πάνε βέβαια όλα τα πιόνια μπροστά. Ορισμένα παραμένουν στη βάση. Αυτά είναι οι φορείς των αναμνήσεων, που ανά πάσα στιγμή ανακαλείς και σου θυμίζουν από πού προήλθες. Είναι σημαντικό, όσο το παιχνίδι ανοίγεται ο πυρήνας να μένει ακάθεκτος. Ο πυρήνας είναι η πηγή της άμυνας και ως εκ τούτου παίζει καθοριστικό ρόλο για τη συνέχεια. 

Χρόνο με το χρόνο ψάχνεις ένα συνοδοιπόρο, τον φαινομενικά υπέρτατο σύμμαχο, σε αυτό το ατελείωτο παιχνίδι. «Η ζωή είναι κύκλος», που λένε. Ξεκινάς με παρέα, τελειώνεις με παρέα. Μόνο που το τέλος εξαρτάται καθαρά από τις κινήσεις, δηλαδή τις ενέργειες-επιλογές του καθενός. Η αναζήτησή του είναι χρονοβόρα και προφανώς συνοδεύεται των υπολοίπων ενεργειών του καθενός. Αλλά δεν υπολείπεται: η μοναξιά δύσκολα βγαίνει.

Οι συνοδοιπόροι βρίσκονται και πολλές φορές αλλάζουν. Για την κατάκτηση τους απαιτείται κι εκεί στρατηγική, στρατηγική ενδεχομένως άγνωστη. Στην πορεία, ωστόσο, χτίζεται κι αυτή, κι αναλόγως της ευστροφίας του κάθε παίκτη χτίζεται πιο πολύπλοκα. Το παιχνίδι είναι πολυπαραγοντικό φυσικά, πράγμα που σημαίνει ότι τίποτα δεν είναι πραγματικά κεκτημένο ώσπου να κατακτηθεί. Όποια κι αν είναι η στρατηγική, σημασία έχει το αποτέλεσμα και αυτό εξαρτάται κι από τις στρατηγικές των άλλων.

Εν τέλει το παιχνίδι που παίζει ο καθένας παίρνει διαφορετική τροπή. Άλλοι φτάνουν στο τερματικό, άλλοι νομίζουν ότι έχουν φτάσει αλλά στην πραγματικότητα δεν έβλεπαν που οδεύονταν... Εν πάσει περιπτώσει είναι λίγο - πολύ προσωπική υπόθεση. Ή μήπως όχι; 

 Γιώργος Νικόλας Βλάχος