Τι ωραία που θα ήταν…

Βγαίνοντας έξω, στο μπαλκόνι, πρωί τώρα, το πρώτο πράγμα που θα διακρίνεις στον ορίζοντα είναι οι ξακουστές ακτίνες του ελληνικού ήλιου που μας φωτίζουν καθημερινά. Αυτές, που τόσο κόσμο ξεσηκώνουν από άκρη σε άκρη της Γης, λένε ότι όχι μόνο κάνουν τον τόπο μας τόσο ελκυστικό, αλλά και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τα μικρά, σε σχέση με άλλους λαούς, ποσοστά αυτοκτονιών. Τι όμορφα που είναι τα χαρίσματα με τα οποία είναι προικισμένη τούτη η γη… Και τι ωραία που θα ήταν, κάθε πρωί, σαν τώρα, να ευχαριστιόμαστε την ξεχωριστή αυτή αυγή, ξεκινώντας τη μέρα μας με αισιοδοξία…

Ωστόσο, παρόλο αυτό το κάλλος που έχουμε στα πόδια μας, η μέρα συνήθως ξεκινά με ένα μουντό και συγχρόνως αληθοφανές «Καλημέρα». Η οδυνηρή καθημερινότητα των περισσοτέρων από μας που βιώνουμε την στερνή μας σχολική χρονιά δεν επιτρέπει τέτοιου είδους «πολυτέλειες». Καθένας μας πρέπει να ξυπνάει με γνώση της κουραστικής ρουτίνας του σχολείου, της μελέτης και της παραπαιδείας. Ο ελεύθερος χρόνος δεν περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα σπουδών του Υπουργείου Παιδείας και, καθώς φαίνεται, είμαστε όλοι καταδικασμένοι σε μια εννιάμηνη (και βάλε…) ανταγωνιστική και μονότονη πραγματικότητα.

Χθες, σήμερα, αύριο, ξυπνάμε με μία και μόνη προσδοκία: να βγει το πρόγραμμα. Πολλές φορές δεν είναι εύκολο. Η έλλειψη ύπνου και ξεκούρασης μας υπενθυμίζουν πως η βιολογική κόπωση δεν απέχει πολύ. Ωστόσο, παλεύουμε, διότι ξέρουμε ότι με σωστό προγραμματισμό μπορούμε να ελευθερώσουμε χρόνο που θα αφιερώσουμε για μας﮲ λίγο χρόνο με τους φίλους μας, με την οικογένειά μας, λίγο χρόνο στοχασμού. Ο προγραμματισμός, όμως, πολλές φορές δεν πετυχαίνει και ρίχνουμε το φταίξιμο σε μας τους ίδιους. Και βέβαια, ο ανταγωνισμός δυσχεραίνει την κατάσταση ακόμη περισσότερο.

Ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε εμάς, τα αδέρφια μας, τους φίλους μας, τους ομόλογούς μας, είναι άκρως επιβεβλημένος στο πλαίσιο του  παρόντος εξεταστικοκεντρικού και βαθμοθηρικού συστήματος. Για εννιά μήνες πρέπει να είμαστε ρομποτάκια που λίγο αν εκτραπούν από την πορεία τους είναι άξια επίπληξης ή απλώς αρνητικών εντυπώσεων που μακροπρόθεσμα, εντούτοις, επιβαρύνουν τον ψυχικό μας μηχανισμό. Οι νευρώσεις που συσσωρεύονται μέσω αυτής της διαδικασίας είναι τόσες πολλές, που κάποτε, αναμενόμενα, εκτονώνονται. Και τότε είναι που, όσο ποτέ άλλοτε, κινδυνεύουν να πληγούν ανεπανόρθωτα σχέσεις μας που τόσο άντεξαν σε βάθος χρόνου…

Τι ωραία που θα ήταν να χαιρόμαστε με το ίδιο πάθος κάθε στιγμή ξεγνοιασιάς, πέρα από τη ρουτίνα… Ζούμε μια βάρβαρη πραγματικότητα εκτεταμένου κυνισμού, στο πλαίσιο της οποίας είναι αδιανόητη οποιουδήποτε είδους συγκίνηση. Μας μαθαίνουν να χρησιμοποιούμε την λογική και περιοριζόμαστε συχνά σε αυτό, ξεχνώντας την ανθρώπινή μας υπόσταση. Τα μαθήματα, οι εξετάσεις κι η δομή τους είναι αυστηρά καθορισμένα (;) και οτιδήποτε πρωτότυπο, γνήσιο και διαφορετικό φαντάζει λάθος και άξιο αδιαφορίας. Όμως, πώς θα εξηγούσαμε τις, σε σχέση με τα υπόλοιπα μαθήματα προσανατολισμού, μειωμένες αποδόσεις στην Έκθεση; Είναι η ιδιοτροπία των διορθωτών, ή η εστίαση στον σκελετό και όχι στην ουσία;

Αυτά και άλλα πολλά, συνιστούν τις «κακώς παρενέργειες» του εκπαιδευτικού συστήματος που καλούμαστε να υπομείνουμε στο διάστημα που απομένει. Μέσα σε αυτή την διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων δεν πρέπει να ξεχνάμε τρία πράγματα:

Πρώτον, κακά τα ψέματα, μηχανές ούτε υπήρξαμε, ούτε πρόκειται να υπάρξουμε• λάθη και ανακριβείς προγραμματισμούς κάναμε, κάνουμε και θα εξακολουθήσουμε ες αεί να κάνουμε. Και, φυσικά, δεν αξίζει να ρίχνουμε διαρκώς το φταίξιμο στην «ανικανότητα» μας καταβάλλοντας περισσότερο την ψυχολογία μας. Πρέπει να υπομένουμε τις όποιες πιέσεις σε όσο δύσκολη κατάσταση κι αν βρίσκεται ο εσωτερικός μας κόσμος.

Δεύτερον, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε τον κοινωνικό μας χαρακτήρα. Άλλο εξετάσεις, άλλο διαπροσωπικές σχέσεις. Αν θέλουμε να μην υποστούν οι τελευταίες σοβαρά πλήγματα, όσο διαβρωμένες και αν είναι ούτως ή άλλως λόγω της υπάρχουσας ανταγωνιστικότητας, θα πρέπει τουλάχιστον να μην παραμερίζουμε τις ευγενείς συμπεριφορές με τις οποίες έχουμε αναθραφεί. Γιατί, όσο κι αν δεν τις εννοούμε στην παρούσα φάση, συνιστούν δείγμα ειρηνικών προθέσεων που ευνοούν την αρμονική μας συνύπαρξη.

Τρίτον, το σχετικά ατέρμονο ταξίδι των εξετάσεων κάποτε θα φτάσει στο τέλος του. Γι αυτό, λοιπόν, υπομονή κι επιμονή. Πέραν από εξουθενωμένοι, ας βγαίναμε κι άνθρωποι. Ωραία δεν θα ήταν;

Γιώργος Νικόλας Βλάχος